Khám phá nhà kinh tế học trong bạn

Áp dụng các nguyên lý kinh tế vào cuộc sống thường nhật

 Discover Your Inner Economist

Use Incentives to Fall in Love, Survive Your Next Meeting, and Motivate Your Den tist

 Tác giả: Tyler Cowen

“Tiền không thể mua được mọi thứ” hẳn nhiên là một sáo ngữ. Nhưng tác giả tập sách này, Tyler Cowen, Giáo sư kinh tế tại Đại học George Mason, muốn khai triển lời xác quyết đó trong vô vàn những tình huống cụ thể: Khi nào có thể dùng tiền làm phương tiện, khi nào thì không? Quy chế thưởng phạt có ưu nhược điểm gì? Nói tóm lại, làm thế nào để vận dụng kiến thức và các nguyên lý kinh tế học vào cuộc sống thường nhật sao cho thật khéo léo, tinh tế và hiệu quả. Quá trình đó, theo Tyler Cowen, được gọi là Khám phá Nhà kinh tế học trong bạn.

Thông qua cuốn sách Khám phá Nhà kinh tế học trong bạn, Cowen – một trong những nhà kinh tế học hàng đầu nước Mỹ – sẽ nói với bạn cách để ứng dụng những nguyên lý kinh tế vào cuộc sống, ngay cả trong những tình huống bạn không ngờ tới nhất.

Lý thuyết kinh tế học nói gì về những việc rất đời thường, mà chúng ta gặp mỗi ngày? Ví dụ đi ăn thì chọn món gì trên thực đơn? Hay làm sao để thu hút người bạn đời hoàn hảo? Hoặc đi họp mà gặp những kẻ lắm lời, ta nên làm gì? Hay đơn giản là ứng xử thế nào ra sao với nha sĩ của mình?

Được viết với một giọng điệu mỉa mai đáo để và cũng đầy hài hước, qua các chương như “Làm thế nào để kiểm soát thế giới, những nguyên tắc căn bản” và “Làm thế nào để kiểm soát thế giới, hãy biết điểm dừng”, Tyler Cowen sẽ tiết lộ những nguyên tắc kinh tế bí mật đằng sau những tình huống xảy ra trong cuộc sống và giúp bạn có được nhiều hơn những gì bạn thật sự muốn.

Sự khích lệ chính là cốt lõi để tiếp cận thế giới từ góc độ kinh tế, nhưng không phải khích lệ chỉ luôn đơn là đưa thêm tiền. Thực tế, tiền đôi khi làm người ta thoái chí. Cowen lý giải, ví dụ, tại sao việc trả tiền cho những đứa trẻ của bạn để chúng rửa chén đĩa sẽ không có hiệu quả. Một số dạng khác của sự khích lệ – ví dụ đảm bảo rằng thành viên trong gia đình bạn biết họ sẽ được nể phục nếu họ tôn trọng bạn – lại có thể thành công. Các dạng khích lệ khác không dùng đến tiền? Nếu bạn không muốn thấy một kẻ lười biếng trong buổi họp, hãy thử yêu cầu mọi người cùng làm việc trong trạng thái đứng. Những điều khích lệ nào có tác động sâu sắc, chẳng hạn như cảm giác tự hào về công việc hay một nụ cười thoáng qua của người ta yêu thương, sẽ là động lực quyền năng nhất, ngay cả khi chúng được áp dụng song song với những phần thưởng trần tục hơn như tiền, hay thức ăn miễn phí.

Khám phá Nhà kinh tế học trong bạn là một cuốn sách dẫn nhập kinh tế học và nó cho ta thấy rằng kinh tế học được xây dựng dựa trên những ý niệm đã sẵn có trong tất cả mọi người. Trong khi hàm ý của những ý tưởng trên thường xuất hiện dưới dạng những lời khuyên ngược đời của Cowen, sự khôn ngoan của chúng được bày ra qua những ví dụ rất bình dị được lấy từ cuộc sống gia đình, môi trường làm việc, và ngay cả kỳ nghỉ hè của bạn,… Bí quyết để có được một hướng dẫn viên du lịch tuyệt vời ở chợ Morocco là gì? Nhà kinh tế học trong bạn sẽ biết câu trả lời.”

Được viết dạng sách self-help, cuốn sách vận dụng các lý thuyết kinh tế học (ở dạng diễn đạt dễ hiểu) để giúp bạn đọc đưa ra các quyết định sáng suốt trong cuộc sống đời thường: từ đi ăn buffet thì nên thế nào, mua sách thì nên mua và đọc ra sao, đi du lịch, mua sắm, chọn  nhà hàng …

Với những kiến thức rút ra từ cuốn sách này, bạn đọc có thể vận dụng các nguyên lý kinh tế vào cuộc sống hằng ngày, để ra các quyết định (thường là chi tiền) sao cho có lợi nhất, có ích nhất cho mình. Thậm chí sách còn chi tiết đến mức nếu đi xem bảo tang thì nên xem từ phòng nào trước. Hay đi xem phim mà buồn ngủ thì cứ ngủ hoặc đi về, không sao cả.

“Tại sao chúng ta không có nhiều thị trường hơn cho việc tự cải thiện bản thân? Tôi không có ý nói đến dạng sách self-help – những cuốn sách mà ta chỉ mua để cảm thấy mình đang cố gắng. Tôi muốn nhắc đến những hợp đồng với sự ràng buộc thực sự, cái gì đó để chúng ta hứa giảm cân, và nếu không thực hiện được lời hứa đó, chúng ta phải trả tiền cho những người xa lạ. Đúng thế, trả một khoản tiền và thuê ai đó giúp bạn giảm cân – thật quá đơn giản. Nhưng không, điều đó không giúp bạn muốn giảm cân. Xây dựng một sự khao khát mới thực sự là giải pháp lâu dài.”

“Thay vì biết đi mua sắm ở đâu, điều quan trọng hơn là bạn cần biết mua sắm như thế nào, và khi nào không nên mua sắm… Khái niệm trung tâm của kinh tế học vốn không phải là tiền, mà chính là sự khích lệ. Rất giản đơn, khích lệ là bất cứ thứ gì có thể tạo động lực cho hành vi con người, hay khuyến khích một cá nhân lựa chọn điều này thay vì chọn điều khác. Sự khích lệ cũng có thể là tiền, cũng có thể là một lời động viên, hay một nụ cười, hoặc một hành động ngợi khen. Sự khích lệ cũng có thể là một lời hứa hẹn cống hiến dài lâu. Và vâng, bạn cũng có thể dùng sự khích lệ để được yêu, ngay cả khi The Beatles đã đúng, rằng tiền không hề có tác dụng cho việc này.”

Tác giả: Tyler Cowen là Giáo sư kinh tế học tại Đại học George Mason. Blog của ông tại địa chỉ www.marginalrevolution.com là một trong những blog kinh tế học hàng đầu thế giới. Ông cũng thường xuyên viết bài cho New York Times, từng viết bài cho Forbes, Wall Street Journal, Newsweek, Washington Post, Los Angeles Times và The Wilson Quarterly. Những thông tin về ông có thể được tìm thấy trên trang điện tử của Điại học George Mason: http://www.gmu.edu/jbc/Tyler/.