Sáng 7/7 (theo giờ Việt Nam), Bảo Dung, học sinh lớp 12 Anh 1 trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam, đọc được thông báo của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) về việc du học sinh tại Mỹ có visa F-1 và M-1 sẽ phải về nước nếu chương trình đang theo học chuyển sang dạy online 100% vào mùa thu tới. Dù Đại học Pennsylvania (UPenn) thông báo sẽ áp dụng hình thức hybrid, kết hợp trực tiếp và online, Dung và gia đình không khỏi lo lắng.

Chưa kịp nghĩ gì nhiều, chỉ một tiếng sau, Dung nhận được email trấn an từ UPenn. Trong thư, nhà trường đề nghị sinh viên kiên nhẫn, chờ đợi những thông báo tiếp theo, đồng thời khẳng định trường sẽ dạy kết hợp online và trực tiếp, gửi xác nhận về mô hình học này cho tất cả sinh viên quốc tế để đảm bảo xin được visa. UPenn còn khẳng định ủng hộ các trường đại học lớn như Harvard và Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) kiện chính quyền Trump về quy định tước visa của sinh viên nước ngoài nếu có chương trình học online 100%.

“Điều này cho thấy trường rất quan tâm và nghiêm túc bảo vệ quyền lợi của sinh viên quốc tế dù nhóm này chiếm tỷ lệ rất nhỏ”, Dung nói.

Nữ sinh thấy yên tâm vì trước đó trường thường xuyên gửi email thông báo các biện pháp phòng Covid-19 sẽ áp dụng trong mùa thu tới. Theo đó, các lớp học lớn sẽ đổi sang online, lớp học nhỏ sẽ học trực tiếp. Việc giãn cách xã hội được thực hiện ở những địa điểm tập trung đông người như nhà ăn, phòng tập thể thao. Những sinh viên ra khỏi trường (gồm cả khu ký túc xá) sẽ phải cách ly 14 ngày.

Dù hiện Việt Nam chưa mở đường bay quốc tế, Dung cũng chưa thể xin visa, em vẫn tin trường sẽ có biện pháp hỗ trợ để kế hoạch học tập của em và các bạn có hoàn cảnh tương tự không bị gián đoạn.

Sẽ cùng học ở UPenn với Bảo Dung, Ngô Minh Anh cũng bày tỏ yên tâm trước những tuyên bố và hành động mà trường đang thực hiện. Em cho biết bố mẹ rất lo lắng việc em sẽ sang Mỹ học kỳ mùa thu tới. Thế nhưng, sau khi trao đổi trực tiếp với trường, bố mẹ đồng ý để em sang Mỹ vào tháng 8 này nếu xin được visa và đường bay thuận lợi.

Sẽ nhập học Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), trường đã khởi kiện chính phủ vì chính sách bất lợi cho du học sinh, Trần Xuân Tùng vui khi thấy trường quan tâm cộng đồng sinh viên quốc tế. MIT sẽ áp dụng chính sách học hybrid vào kỳ mùa thu với sinh viên năm cuối. Với sinh viên ba năm đầu, trường dạy online 100%. Trong thư gửi tới sinh viên, MIT khuyên gap year (bảo lưu việc học) vì học online có thể có những bất cập, tuy nhiên Tùng sẽ vẫn học online.

“Em nghĩ Covid-19 có thể kéo dài không quá một năm nữa. Việc học đại học kéo dài 4 năm nên phải học online năm đầu tiên cũng không phải điều gì quá nghiêm trọng”, Tùng nói. Điều Tùng quan tâm nhất bây giờ là MIT và các trường khác của Mỹ thắng trong vụ kiện chính phủ nhằm thay đổi chính sách buộc sinh viên quốc tế về nước. Chỉ khi đó, việc học online ở Việt Nam trong kỳ mùa thu tới của Tùng mới không ảnh hưởng đến khả năng xin visa và quay trở lại Mỹ.

Khác với các bạn, Vũ Thu Trang, tân sinh viên Đại học Dickinson, không phải lo lắng bởi trường em có chương trình liên kết với Đại học Kinh tế TP HCM. Thay vì sang Mỹ bất chấp tình hình Covid-19 hay lo ngại việc học online 100%, Trang chỉ cần bay từ Hà Nội và TP HCM để học. Hiện, Trang đã đăng ký học hết kỳ mùa thu tại Việt Nam. Tùy tình hình Covid-19 và việc mở đường bay quốc tế ở Việt Nam, Trang sẽ quyết định học kỳ mùa xuân tại Việt Nam hay qua Mỹ.

Tại “Summit College Fair” 2020 diễn ra chiều 12/7 ở Hà Nội, bà Trần Phương Hoa, sáng lập viên, Giám đốc điều hành Summit, khuyên phụ huynh và học sinh nên bình tĩnh trước thông báo của ICE. Hiện, các trường đại học ở Mỹ phản ứng rất nhanh. Ngay sau thông báo, chưa nói áp dụng cụ thể như nào thì hai trường hàng đầu là Harvard và MIT đã khởi kiện chính phủ vì đưa ra chính sách làm tổn hại đến nhà trường và du học sinh. Sau đó, nhiều trường cũng lên tiếng để chính phủ thay đổi, đưa ra những hướng dẫn thực tế, cụ thể hơn.

Theo bà Hoa, luật mà ICE đưa ra nhằm khuyến khích học sinh, sinh viên không sang Mỹ nếu trường đóng cửa để giảm rủi ro. Các chính phủ đều hiểu có những vấn đề như khó đặt vé máy bay, một số nước chưa mở đường bay quốc tế. “Vì luật này mới, họ sẽ tính đến các trường hợp đặc biệt đó”, bà Hoa nói, cho biết thêm các trường cũng sẽ phải tham vấn với chính phủ để đưa ra phương án tốt nhất bảo vệ sinh viên.

Hiện, nhiều sinh viên đã nhận được thông báo về cách thức giúp không bị ảnh hưởng bởi thông báo của ICE. Ví dụ, nếu cần có mặt ở Mỹ vì lý do nào đó mà trường đang tổ chức học online, trường có thể tạo ra khóa học mang tính cá nhân hóa để sinh viên có lý do ở lại. Một số trường đang kết hợp với nhau để cho sinh viên học ở trụ sở của nhau, nơi Covid-19 không quá căng thẳng, đảm bảo sinh viên không bị gián đoạn việc học và vẫn giữ được các quyền lợi.

Đa số trường uy tín trong top 100 của Mỹ, có tài chính tốt, đều cho phép sinh viên học chậm một kỳ, một năm mà vẫn được giữ học bổng, hoặc cho sinh viên chọn học online 100%, trực tiếp hoặc hybrid. “Các trường phản ứng rất nhanh, đưa ra nhiều biện pháp ngay từ khi có Covid-19 chứ không phải đến khi có thông báo của ICE”, bà Hoa nói.

Theo Viện Giáo dục quốc tế (IIE), có hơn một triệu sinh viên quốc tế tại Mỹ trong năm học 2018-2019. Số lượng du học sinh chiếm 5,5% trong tổng sinh viên theo học giáo dục đại học tại Mỹ, đóng góp cho nền kinh tế Mỹ hơn 41 tỷ USD. Việt Nam có 24.390 du học sinh đang học tập tại Mỹ, đứng thứ sáu trong những nước có số sinh viên du học Mỹ nhiều nhất. Hiện, Việt Nam chưa mở đường bay quốc tế do ảnh hưởng của Covid-19.

Dương Tâm