Để ứng phó với tình hình Covid-19 lan rộng làm ảnh hưởng tới việc dạy và học, ngày 31/3, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành văn bản hướng dẫn điều chỉnh nội dung dạy học của học kỳ hai, năm học 2019-2020, chương trình giáo dục phổ thông tại Việt Nam. Đối với môn Ngữ Văn – khối THPT (học kỳ hai), theo thầy Đặng Ngọc Khương, giáo viên Ngữ văn tại Hệ thống giáo dục Học Mãi, việc tinh giản thực hiện xung quanh ba hướng:   

Không dạy: Đây là những nội dung được giảm hẳn không thực hiện trên lớp và sẽ không rơi vào nội dung bài thi hoặc kiểm tra đánh giá, chủ yếu nằm ở nội dung tiếng Việt, tập làm văn mang tính lý thuyết hoặc nội dung đã được học ở các lớp dưới. Bài “Thực hành về hàm ý” (lớp 12) đã được dạy kỹ ở lớp chín. Việc lược bớt những nội dung này sẽ tiết kiệm thời gian học trên lớp của học sinh.

Khuyến khích học sinh tự đọc, tự làm: Những nội dung không dạy trên lớp nhưng khuyến khích học sinh đọc thêm, thường là các văn bản đọc hiểu (thơ, truyện, ký, kịch, chương trình địa phương…). Cụ thể, đó là bài Những đứa con trong gia đình, Thuốc, Nhìn về vốn văn hóa dân tộc… (Lớp 12); bài Lai Tân, Nhớ đồng, Tương tư, Chiều xuân… (Lớp 11); bài Tựa Trích diễm thi tập, Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn (trích Đại Việt sử ký toàn thư), Thái sư Trần Thủ Độ (trích Đại Việt sử ký toàn thư)… (lớp 10).

Tự học có hướng dẫn: Đây là một số nội dung giáo viên hướng dẫn học sinh tự học trên lớp theo hai dạng:

– Dạng dẫn tích hợp, kết hợp các bài có cùng nội dung. Ví dụ lớp 12 bài “Diễn đạt trong văn nghị luận” (hai bài, hai tiết) nay chuyển thành tự học có hướng dẫn (một tiết). Lớp 11 bài “Nghĩa của câu” (hai bài, hai tiết) gộp lại thành một tiết. Lớp 10 bài “Tổng kết phần Văn học” gộp lại thành một tiết.

– Dạng giảm nội dung trong một bài để giảm thời lượng. Ví dụ lớp 12 có bài “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” (hai tiết) nay tự học có hướng dẫn (một tiết): giáo viên cho học sinh tóm tắt văn bản; tập trung đoạn đối thoại giữa Trương Ba – Đế Thích và các câu hỏi 1, 3; bỏ câu hỏi 2, 4, 5 và phần luyện tập…

Thầy Đặng Ngọc Khương cho rằng, số lượng nội dung được bỏ qua so với phân phối nội dung chương trình của Bộ trong học kỳ hai không ít nhưng so phạm vi kiến thức trọng tâm cần ôn thi là không nhiều. Về cơ bản những nội dung giảm tải, trừ ba văn bản: “Rừng xà nu” (Nguyễn Trung Thành), “Những đứa con trong gia đình” (Nguyễn Thi), “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” (Lưu Quang Vũ), còn lại đều rơi vào phần đọc thêm, văn học nước ngoài, văn nghị luận và kiến thức tiếng Việt, tập làm văn. Đây vốn là phần không nằm trong trọng tâm ôn thi của học sinh. Những điều chỉnh này khuyến khích hoạt động tự học của học sinh.

Theo thông tin từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, học sinh cuối cấp có thể yên tâm lướt qua các phần được giảm tải để tập trung vào phần kiến thức trọng yếu. Ở môn Ngữ văn – một trong các môn thi bắt buộc của kỳ thi THPT quốc gia – có nhiều tác phẩm văn học được đưa vào phần khuyến khích tự đọc, như Rừng xà nu, Những đứa con trong gia đình, Một người Hà Nội, Thuốc, Mùa lá rụng trong vườn, Bắt sấu rừng U Minh Hạ... một số bài thuộc diện tự học có hướng dẫn, một số bài không dạy hoàn toàn hoặc một phần.

Với học sinh lớp 12, đây là giai đoạn nước rút quan trọng, dựa vào những nội dung tinh giản, học kỳ hai chỉ còn lại ba tác phẩm nằm trong chương trình ôn thi: “Vợ chồng A Phủ”, “Vợ nhặt” và “Chiếc thuyền ngoài xa”, học sinh có thể bắt đầu ôn luyện lại các kiến thức về đọc – hiểu, cách viết đoạn văn nghị luận xã hội 200 chữ và một số tác phẩm trọng tâm cần lưu ý: Tây Tiến, Việt Bắc, Đất Nước, Sóng, Người lái đò sông Đà, Vợ chồng A Phủ, Vợ nhặt, Chiếc thuyền ngoài xa…

Ngoài ra, việc tự xây dựng kế hoạch học tập và ôn luyện hợp lý cũng có vai trò quan trọng. Sắp tới Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ công bố đề thi minh họa cho kỳ thi THPT Quốc gia 2020, học sinh cần theo dõi để cập nhật cấu trúc và nội dung đề thi để ôn luyện cho tốt.

Thế Đan